Het Vlaamse regeerakkoord belooft ervoor te zorgen dat mensen met een handicap een volwaardig leven kunnen uitbouwen. Onafhankelijk Leven, Absoluut, Zoom en Alin reiken de hand naar de nieuwe Vlaamse minister. De vier bijstandsorganisaties pleiten voor een PVF-systeem dat focust op zelfregie en ondersteuningsnoden van de gebruiker. We geven duidelijke aanbevelingen.

Op korte termijn

Gratis bijstand: momenteel heeft elke nieuwe budgethouder recht op een aantal sessies gratis bijstand. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een handicap die aansluiten bij een bijstandsorganisatie beter geïnformeerd zijn en meer kunnen doen met hun budget. We vragen dat voortaan álle budgethouders, ook als ze al eerder een budget ontvingen, toegang krijgen tot gratis bijstand. Zo kunnen budgethouders goed geïnformeerd een keuze maken. Hierdoor krijgen ook mensen die hun budget volledig bij een vergunde zorgaanbieder inzetten de mogelijkheid om beroep te doen op een bijstandsorganisatie.

Duidelijkheid over bestedingsregels: in het regeerakkoord lezen we dat er een verstrenging van de bestedingsregels komt. Wie een budget heeft, moet vandaag al aan heel wat regels voldoen. We pleiten voor minder administratieve lasten, duidelijke bestedingsregels en niet voor strengere richtlijnen.

Coaching na overlijden: na een overlijden van de budgethouder moet je als familie nog heel wat administratieve zaken regelen. Indien er geen overeenkomst was rond coaching met een bijstandsorganisatie, kan de familie na een overlijden geen beroep doen op ondersteuning door een coach. We vragen dat na een overlijden de familie beroep kan doen op coaching van een bijstandsorganisatie. Zonder dat hier extra kosten voor de familie aan verbonden zijn.

Persoonlijk assistentiebudget bij gescheiden ouders: bij minderjarigen met een PAB zijn beide ouders budgethouder. Dat betekent dat ze allebei kunnen beslissen over de organisatie van de ondersteuning voor hun kind. Als één van de ouders optreedt als persoonlijke assistent in loonverband, dan neemt de andere ouder het werkgeverschap op zich. Bij gescheiden ouders merken we dat het niet evident is om samen het budgethouderschap op te nemen. We vragen om samen met de bijstandsorganisaties een aanpak op maat van gescheiden ouders uit te werken, waarbij we het belang van het kind centraal zetten.

Vereenvoudiging MijnVAPH: de online VAPH-tool is het instrument om een zicht te krijgen op jouw budget, contracten enz. Maar de tool is niet altijd even gebruiksvriendelijk. De VAPH-tool moet toegankelijker worden gemaakt, met input van de gebruikers.

Binnen de termijn van deze regering:

Meer transparantie bij vergunde zorgaanbieders: vandaag is het voor veel gebruikers van een vergunde zorgaanbieder niet altijd duidelijk wat de kosten zijn, hoe prijzen worden berekend en hoe je een samenwerkingsovereenkomst opstelt. Binnen het VAPH werkten we samen met de bijstandsorganisaties, gebruikersverenigingen en koepels van voorzieningen aan een model-IDO. De model-IDO is een overeenkomst tussen de vergunde zorgaanbieder en de budgethouder. Het gebruik van een model-IDO zorgt ervoor dat je als budgethouder beter geïnformeerd bent, weet wat je al dan niet zal betalen en wat jouw rechten en plichten zijn. Het verplicht gebruiken van een model-IDO zien we als één van de bouwstenen voor meer transparantie.

Gelijkschakeling bestedingsregels PVB en PAB: vandaag zijn er voor kinderen en volwassenen twee systemen. Dit maakt het nodeloos complex. We pleiten voor dezelfde bestedingsregels voor minderjarigen als bij meerderjarigen. Daarnaast willen we dat PAB inclusieve trajecten beloont in plaats van ze af te straffen. Wie bijvoorbeeld niet naar het buitengewoon onderwijs gaat, krijgt vandaag minder kans om een PAB te krijgen. We pleiten ook voor een vlotte overgang tussen het budget voor minder- en meerderjarigen.

Maak het beroep van persoonlijke assistent aantrekkelijk: vandaag is er een groot verschil tussen de lonen van assistenten en medewerkers die bij een vergunde zorgaanbieder werken. We vragen dat er extra financiële middelen komen om de anciënniteit van assistenten in een thuiscontext te betalen. Nu moet je een hogere anciënniteit met hetzelfde budget betalen, waardoor je in praktijk minder ondersteuning krijgt.

Werk de wachtlijsten weg: vandaag komen meerderjarigen terecht op een wachtlijst en worden ze ingedeeld in drie prioriteitengroepen. Wie een handicap heeft, heeft recht op ondersteuning en moet niet op een wachtlijst terecht komen. We vragen een plan dat over alle beleidsdomeinen heen gaat en de rechten van mensen met een handicap centraal zet. De implementatie van het VN-verdrag Handicap moet het vertrekpunt van zo’n plan vormen. Vandaag blijven heel wat mensen in de kou staan, met lange wachttijden en complexe procedures. Dat kan anders.

Onafhankelijk Leven, Absoluut, Zoom en Alin bundelen hun krachten en pleiten voor een samenleving waar elke persoon met een handicap volwaardig aan kan deelnemen.

Foto: CC BY 4.0 / Michael Segers